ઇન્ડિયન ફાર્મર્સ ફર્ટિલાઇઝર કોઓપરેટિવ લિમિટેડ (IFFCO), વૈશ્વિક ખાતર ઉદ્યોગની અગ્રણી સંસ્થા, નવા અધ્યાયની શરૂઆત કરી રહી છે, જેમાં કે.જે. પટેલને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે. આ મહત્વપૂર્ણ પરિવર્તન દિગ્ગજ ડૉ. ઉદય શંકર અવસ્થીની 31 જુલાઈ, 2025ના રોજ લગભગ ચાર દાયકાની પરિવર્તનશીલ નેતૃત્વ બાદ નિવૃત્તિને પગલે થયું છે. IFFCOના અધ્યક્ષ દિલીપભાઈ સંઘાણીએ ગુરુવારે સહકારી સંસ્થાના મુખ્ય મથક ખાતે આયોજિત પત્રકાર પરિષદમાં આ નિમણૂકની જાહેરાત કરી, જે ભારતના કૃષિ ક્ષેત્રની આ નિર્ણાયક સંસ્થા માટે સાતત્ય અને નવીનતાનો સંકેત આપે છે.
શ્રેષ્ઠતાનો વારસો: ડૉ. ઉદય શંકર અવસ્થીનું યોગદાન
1993થી IFFCOના મેનેજિંગ ડિરેક્ટર તરીકે સેવા આપનાર ડૉ. અવસ્થીને ભારતીય કૃષિ અને સહકારી ચળવળના દિશામાં ગણાતા હતા. તેમના નેતૃત્વ હેઠળ, IFFCO રાષ્ટ્રીય સહકારી સંસ્થામાંથી વૈશ્વિક પાવરહાઉસમાં પરિવર્તિત થઈ. તેમણે આંતરરાષ્ટ્રીય સંયુક્ત સાહસોની સ્થાપના, નેનો ખાતરોની શરૂઆત અને 20થી વધુ દેશોમાં IFFCOની હાજરીનો વિસ્તાર કર્યો. આ નવીનતાઓએ ખેતીની ઉત્પાદકતા વધારી અને IFFCOને ટકાઉ ખેતીના ક્ષેત્રે અગ્રેસર બનાવ્યું.
નેનો ખાતરો, જે પોષક કાર્યક્ષમતા વધારે છે અને પર્યાવરણીય અસર ઘટાડે છે, તેમના દ્વારા ટકાઉ કૃષિ તરફ નોંધપાત્ર પગલું ભરવામાં આવ્યું. “અમે અવસ્થી જીના અદ્વિતીય સમર્પણ, દૂરદર્શન અને સેવા માટે ઊંડો આભાર માનીએ છીએ,” સંઘાણીએ જણાવ્યું, જે લાખો ખેડૂતો અને હિતધારકોની કૃતજ્ઞતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
કે.જે. પટેલ: ભવિષ્યનું નેતૃત્વ
કે.જે. પટેલ આ મહત્વની ભૂમિકામાં વિશાળ અનુભવ અને સાબિત ટ્રેક રેકોર્ડ સાથે પ્રવેશે છે. ગુજરાતની સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીમાંથી મિકેનિકલ એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી ધરાવતા કે. જે. પટેલ પાસે ખાતર ઉદ્યોગમાં 32 વર્ષથી વધુનો અનુભવ છે, ખાસ કરીને નાઇટ્રોજનસ અને ફોસ્ફેટિક ખાતર પ્લાન્ટ્સના સંચાલન અને જાળવણીમાં. IFFCO ખાતે ડિરેક્ટર (ટેકનિકલ) તરીકેનો તેમનો કાર્યકાળ અને ઓડિશામાં પરેડીપ પ્લાન્ટ—ભારતનો સૌથી મોટો કોમ્પ્લેક્સ ખાતર પ્લાન્ટ—નું નેતૃત્વ કરવાથી તેમણે સંચાલન શ્રેષ્ઠતા અને ટકાઉ વિકાસ માટે પ્રતિષ્ઠા મેળવી છે.પરેડીપ પ્લાન્ટમાં, જે ભારતીય કૃષિ માટે નિર્ણાયક કોમ્પ્લેક્સ ખાતરોનું ઉત્પાદન કરે છે, પટેલે કાર્યક્ષમતા અને પર્યાવરણીય જવાબદેરી પ્રત્યેની ક્ષમતા દર્શાવી.
ચેરમેન શ્રી દિલીપ સંઘાણી
શ્રી સંઘાણીએ જણાવ્યું.કે “અમે કે.જે. પટેલનું નવા MD તરીકે હાર્દિક સ્વાગત કરીએ છીએ,” “અમને વિશ્વાસ છે કે તેમના નેતૃત્વ હેઠળ, IFFCO ભારતીય ખેડૂતોની સેવા અને શ્રેષ્ઠતાની યાત્રા ચાલુ રાખશે.”
IFFCO નું ભારતીય કૃષિમાં મહત્વ:
1967માં સ્થપાયેલ IFFCO વિશ્વની સૌથી મોટી ખાતર સહકારી સંસ્થા છે, જે ભારતના કૃષિ ક્ષેત્રની રીઢ છે. 36,000થી વધુ સહકારી સોસાયટીઓના વિશાળ નેટવર્ક સાથે, IFFCO લાખો ખેડૂતો સુધી પહોંચે છે, જે ખાદ્ય સુરક્ષા, ગ્રામીણ સમૃદ્ધિ અને ટકાઉ વિકાસની ખાતરી આપે છે. તેનું મહત્વ નીચે મુજબ છે:
• સસ્તું અને ગુણવત્તાયુક્ત ખાતરો:
IFFCO યુરિયા, NPK કોમ્પ્લેક્સ અને નેનો ખાતરો સહિતની વિવિધ ખાતરોનું ઉત્પાદન અને પુરવઠો કરે છે, જે ભારતની વૈવિધ્યસભર જમીન અને પાકની જરૂરિયાતોને અનુરૂપ છે. સસ્તા ભાવે ઉચ્ચ ગુણવત્તાયુક્ત ખાતરો ખેડૂતોને ઉત્પાદન વધારવા અને જમીનની ફળદ્રુપતા જાળવવામાં મદદ કરે છે, જે 50%થી વધુ વસ્તી કૃષિ પર નિર્ભર ભારત માટે નિર્ણાયક છે.
• ખેડૂત-કેન્દ્રિત સહકારી મોડેલ:
ખેડૂતોની માલિકીની સહકારી તરીકે, IFFCO તેમના કલ્યાણને પ્રાથમિકતા આપે છે, નફાને ખેડૂત-કેન્દ્રિત પહેલમાં ફરીથી રોકાણ કરે છે. ખાતરો ઉપરાંત, તે બીજ, રાસાયણિક દવાઓ અને તકનીકી માર્ગદર્શન પૂરું પાડે છે, જે ખેડૂતોને આધુનિક, ટકાઉ ખેતી પદ્ધતિઓ અપનાવવા માટે સશક્ત બનાવે છે. આ મોડેલ ગ્રામીણ અર્થતંત્રને મજબૂત કરે છે.
• કૃષિમાં નવીનતા:
IFFCOની નેનો ખાતરો જેવી નવીનતાઓએ પોષક કાર્યક્ષમતા વધારી અને પર્યાવરણીય પ્રદૂષણ ઘટાડ્યું. સંશોધન અને વિકાસમાં રોકાણ જમીનની તકલીફ અને આબોહવા પરિવર્તન જેવા પડકારોનો સામનો કરે છે. 20થી વધુ દેશોમાં હાજરી સાથે, IFFCO વૈશ્વિક શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ ભારતમાં લાવે છે.
• ખાદ્ય સુરક્ષા:
IFFCOના ખાતરો અને સેવાઓએ પાકની ઉત્પાદકતામાં વધારો કર્યો, જે 1.4 અબજ વસ્તીને ખવડાવવાની ભારતની ક્ષમતાને સમર્થન આપે છે. પરેડીપ જેવા મોટા પ્લાન્ટ્સ આયાત પર નિર્ભરતા ઘટાડીને સ્થિર પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરે છે.
• ટકાઉપણું:
IFFCO નેનો ખાતરો અને જમીન આરોગ્ય પહેલ દ્વારા ટકાઉ ખેતીને પ્રોત્સાહન આપે છે, જે રાસાયણિક ઉપયોગ અને પ્રદૂષણ ઘટાડે છે, જમીનની લાંબા ગાળાની ફળદ્રુપતા જાળવે છે.
• સામાજિક-આર્થિક અસર:
IFFCOના પાંચ મોટા પ્લાન્ટ્સ અને વિતરણ નેટવર્ક રોજગારીનું સર્જન કરે છે. ખેડૂત તાલીમ, વીમા યોજનાઓ અને ગ્રામીણ વિકાસ પ્રોજેક્ટ્સ ગ્રામીણ સમુદાયોના સામાજિક-આર્થિક ઉત્થાનમાં યોગદાન આપે છે.
શ્રી કે.જે. પટેલના નેતૃત્વમાં આગળનો માર્ગ
નવા યુગમાં પ્રવેશતા, કે.જે. પટેલનું નેતૃત્વ IFFCOના વારસાને વધુ મજબૂત કરશે. પરેડીપ પ્લાન્ટમાં તેમની કાર્યક્ષમતા અને ટકાઉ વિકાસની કુશળતા આબોહવા પરિવર્તન, સંસાધન અભાવ અને બજારની માંગ જેવા આધુનિક પડકારોનો સામનો કરવા માટે IFFCOના મિશન સાથે સંરેખિત છે. ઉદ્યોગના હિતધારકો, સહકારી નેતાઓ અને લાખો ખેડૂતો આ પરિવર્તનને નજીકથી જોઈ રહ્યા છે. પટેલની ખેડૂત-કેન્દ્રિત પહેલ સાથે સંચાલન શ્રેષ્ઠતાને સંતુલિત કરવાની ક્ષમતા IFFCOની વૈશ્વિક નેતૃત્વ અને ખેડૂતોના વિશ્વાસને જાળવી રાખશે.
